Dorpen op het Eiland van Schalkwijk
-
Honswijk
Fort bij Schalkwijk en Tull en ‘t Waal
-
Schalkwijk
Fraai dorp aan de wetering
-
Tull en 't Waal
Recreatieterrein
Schalkwijk
Het dorp Schalkwijk is het resultaat van de ontginningen in de 12e eeuw in opdracht van de bisschop van Utrecht. Het gebied langs de Lekdijk bij buurtschap De Heul rond de Pothuizerweg ligt in een veel ouder gebied. In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw zijn in dat gebied sporen gevonden van Romeinen en nog oudere inheemse volken.
De lager gelegen gebieden waren in de vroege middeleeuwen niet toegankelijk. Om de ontginning mogelijk te maken werd eerst de Schalkwijkse Wetering gegraven. Niet alleen voor de ontwatering maar ook voor aan- en afvoer van goederen. De naam Schalkwijk is een combinatie van de woorden “Schalk” en “Wijk”. De Schalk was de knecht van de bisschop, Wijk is de oude naam voor een nederzetting.
De Hervormde kerk van Schalkwijk dateert uit de 14e eeuw en staat op de rand van de Brink. De eveneens aan de Brink gelegen voormalige pastorie, het eerste aaneengesloten rijtje huizen van ruim 100 jaar oud en de oude dorpspomp vormen een fraai geheel. Verder naar het noorden aan de Schalkwijkse Wetering ligt de 19e eeuwse Rooms Katholieke H. Michaelkerk. De Mariakapel is overdag bijna altijd open.
Tull en 't Waal
Het huidige dorp Tull en ’t Waal kent twee kernen. Met de bouw van Fort Honswijk in de jaren 1841-1847 ging het oude dorp Honswijk verloren. De huidige kernen van Tull en ’t Waal zijn het resultaat van de ontginningen in de 12e eeuw in opdracht van de bisschop van Utrecht.
De lager gelegen gebieden waren in de vroege middeleeuwen niet toegankelijk. Vóór de ontginningen liep er alleen een pad van de Lekoever bij het huidige Tull en 't Waal door het moeras naar het hoger gelegen gebied in Schalkwijk. Dat is de huidige Lange Uitweg. In opdracht van de bisschop werd het moeras ontgonnen.
Als start van de ontginningen werd de Waalse Wetering gegraven. Niet alleen voor de ontwatering maar ook voor aan- en afvoer van goederen.
Aan de Waalseweg in Tull en 't Waal bevindt zich de middeleeuwse Hervormde Kerk. Het dorp kent verder verschillende monumentale boerderijen en natuurlijk de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
